Lùm xùm về thất bại của Ngân hàng SVB (Sillicon Valley Bank) và phản ứng của chính phủ Mỹ chỉ mới diễn ra được một tuần nay. Xuyên suốt các cuộc đàm phán khủng hoảng vào ngày 19/3, UBS Group AG đã đồng ý ký thỏa thuận trị giá 3,3 tỷ USD do chính phủ làm trung gian để mua lại Credit Suisse Group AG. Điều này cũng không thể cứu vãn những thiệt hại khổng lồ và ngành công nghiệp tài chính này phải rút ra bài học nào đó. Là những nhà đầu tư, đã đến lúc chúng ta phải nghĩ đến một khả năng đáng ngạc nhiên: Giở mở phiên giao dịch của thị trường châu Á vào sáng thứ Hai hàng tuần có gì đặc biệt? Những hệ quả từ vụ ngân hàng phá sản lớn vừa qua sẽ ảnh hưởng đến tất cả thế giới tài chính như thế nào?
Ảnh hưởng của ngân hàng SVB không thể giống với khủng hoảng 2008
Cuộc chạy đua để công bố hoặc rò rỉ một cách cố ý thông tin tài chính nào đó vào đầu giờ tối Chủ nhật sau mỗi vụ phá sản ngân hàng là dấu ấn khó quên của giai đoạn khủng hoảng 2007-2009. Ben Bernanke, khi đó là giám đốc của Cục Dự trữ Liên bang, đã cân nhắc việc đặt tiêu đề cho cuốn sách của ông là Trước khi Châu Á Mở cửa để mô tả giai đoạn này. Dù cuộc khủng hoảng đó đã nhấn chìm thế giới nhưng cốt lõi của vấn đề là ở Mỹ. Nếu chính quyền ở đó không đi đầu thì ai sẽ làm? Châu Á là nơi tập trung các nhà xuất khẩu quan trọng, những quốc gia gắn bó chặt chẽ với nền kinh tế Mỹ thông qua thương mại và tín dụng. Các nhà đầu tư châu Á đang là những người nắm giữ khối tài sản đáng kể tại Mỹ. Việc các hộ gia đình ở Mỹ thức dậy với bản tin buổi sáng tường thuật phản ứng ban đầu của thị trường cũng rất hữu ích. Tất nhiên, giả sử đó là tin tích cực và theo nghĩa đó, đây là một bài kiểm tra – ngay cả khi không kéo dài hết chu kỳ 24 giờ.
Đối với những nhà phân tích tài chính và giới quản lý quỹ ở Washington, những chuyện tương tự diễn ra từ cuối tuần này đến cuối tuần khác đến mức gần như trở thành kinh thánh. Tuy nhiên, tình thế hiện nay đã khác. Với tất cả quy mô và ảnh hưởng domino liên quốc gia của ngân hàng SVB, các thị trường tài chính châu Á sẽ không bất ổn. Họ đã dành được vị thế chủ động của Mỹ và trong những thời điểm như thế này, vị trí dẫn đầu có thể đến bất cứ khi nào sẵn sàng. Không nhất thiết phải là khi các thương nhân ở Sydney hay Tokyo nhâm nhi ly cà phê đầu tiên vào buổi sáng.
Giao dịch ở châu Á vào đầu bất kỳ tuần nào thường bị chi phối bởi các diễn biến ở Mỹ vào thứ Sáu trước đó hoặc các tuyên bố được đưa ra vào cuối tuần của DC. Điều này cũng không kém phần chính xác với việc Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang, Bộ Tài chính và Cục Dự trữ Liên bang công bố chấm dứt nhận tiền gửi vào ngân hàng SVB từ ngày 12/3.
Trong một thế giới mà xung đột Mỹ – Trung Quốc đang là xu hướng, sự phụ thuộc của các thị trường châu Á vào Mỹ là rất đáng chú ý. Nếu ngân hàng SVB không sụp đổ, bạn có thể tin tưởng rằng giao dịch trong khu vực vào đầu tuần tới sẽ xoay quanh báo cáo việc làm được công bố vào thứ Sáu trước đó. Điều tương tự cũng diễn ra vào các ngày trong tuần bởi mô hình đó do Wall Street thiết lập và bất cứ điều gì mà các nhà giao dịch ở đó phản hồi, có thể là số liệu thống kê lạm phát từ Bộ Lao động hoặc phát biểu của các quan chức cấp thấp của Fed.
Làm việc đúng thời hạn, thậm chí là thời hạn nhân tạo, cũng có một số điểm đáng khen. Điều đó giúp ta tập trung và mang lại cảm giác về thời điểm chết chóc cần thiết trước khi đạt được thỏa thuận. Ngày cuối tuần thường là khoảng thời gian để giảm nhiệt nhẹ nhưng các thị trường châu Á, khi mở cửa trong những hoàn cảnh như vậy, lại hiếm khi đưa ra quyết định và can thiệp ở bất kỳ nơi nào khác ngoài Mỹ và đôi khi là Tây Âu. Đây là trường hợp vào ngày 13/3 . Việc bổ nhiệm một thủ tướng mới của Trung Quốc là nước đi sau. Việc bất ngờ giữ lại các nhà quản lý kinh tế hàng đầu của Bắc Kinh gần như là một dấu ngoặc đơn. SVB là những gì mọi người đang nói về. Thị trường châu Á có nhiều sân khấu hơn cho phim truyền hình Mỹ, ít diễn viên, công ty sản xuất hoặc đạo diễn hơn.
Tầm quan trọng của tin tức Mỹ trong thúc đẩy giao dịch quốc tế không phải là mới. Mỹ có thị trường vốn sâu và thanh khoản nhanh trong khi đồng USD ngày càng trở thành đồng tiền dự trữ chính. Thay vì mất giá khi tỷ trọng của Mỹ trong tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu giảm, đồng bạc xanh dường như đang trỗi dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, thị trường ngoại hối đã đạt mức trung bình 7,5 nghìn tỷ USD/ ngày và đồng USD tham gia vào khoảng 88% các giao dịch trên toàn thế giới.
Sự thống trị của các sự kiện kinh tế vĩ mô ở Mỹ đã được nhấn mạnh trong một bài báo gần đây của Christoph E. Boehm, trợ lý giáo sư tại Đại học Texas ở Austin và T. Niklas Kroner, một nhà kinh tế tại Fed. Khi kiểm tra tác động của dữ liệu ở 27 quốc gia từ năm 1996-2019 nhằm nắm bắt phản ứng của thị trường nước ngoài với các tin tức tại Mỹ, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng thời sự Mỹ có tác động lớn đến thị trường toàn cầu trong khi tin tức nước ngoài hiếm khi được công bố hay có ảnh hưởng tới Mỹ. “Chắc chắn là ảnh hưởng không tương đồng” Boehm nói. “Chúng tôi cũng cảm thấy có chút bất ngờ vì nó quá khắc nghiệt. Chúng tôi từng nghĩ rằng một số nền kinh tế tương đối cởi mở có thể ảnh hưởng đến thị trường Mỹ nhưng nhìn chung, số liệu lại cho kết quả hoàn toàn khác.” Kết quả nghiên cứu này từng làm dấy lên làn sóng tranh cãi lớn cũng như chủ nghĩa quốc gia tại Mỹ với niềm tin rằng Mỹ là một cường quốc bất khả xâm phạm, cả về thị trường tài chính – ngân hàng.
Nền độc lập của thị trường châu Á
Điều này không có nghĩa là thị trường châu Á không phản ứng với các tin tức nội bộ. Đồng yên đã suy yếu đáng kể vào năm ngoái, buộc Tokyo phải chống đỡ và trong quá trình đó, đã kích hoạt một đợt phục hồi tốt. Các giao dịch mua diễn ra vào cuối buổi chiều của Nhật Bản và là sự kiện lớn trong vũ trụ FX vào ngày hôm đó. Nhưng đến sáng hôm sau, mọi người đã tiếp tục. Dữ liệu của Trung Quốc có thể làm thay đổi thị trường khu vực trong ngày nếu hỉ số quản lý mua hàng vượt qua hoặc không cao như dự báo. Dù vậy, các thông tin này ít được chú ý ở New York. Sự kết thúc nhanh chóng của chiến lược Zero Covid của Trung Quốc vào cuối năm 2022 đã tạo nên một đợt phục hồi cho chứng khoán châu Á nhưng không ảnh hưởng nhiều đến Phố Wall.
Có những trường hợp đặc biệt khi xung đột chính trị lại gây ra tiếng vang lớn. Đồng nhân dân tệ đột ngột mất giá vào năm 2015 từng gây ra làn sóng chấn động với chủ nghĩa tư bản và khiến Fed không thể tiếp tục tăng lãi suất. Việc Ngân hàng Trung ương châu Âu tăng lãi suất vào 16/3 vừa qua cũng tạo ra những lo ngại về một số ngân hàng khu vực, kéo theo làn sóng trong thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ. Họ là những ngoại lệ nổi bật đối với quy tắc chung.
/cloudfront-us-east-2.images.arcpublishing.com/reuters/XXDX2KEZT5PRXON5S4ZKKWL7LA.jpg)
Dù vậy, điều này không làm giảm tốc độ tăng trưởng thần tốc của các nền kinh tế châu Á trong vài thập kỷ qua hoặc niềm tin lạc quan của các giám đốc điều hành về cơ hội phát triển. Tiền đang chảy khắp Singapore, nơi mọi cuộc trò chuyện thứ hai dường như là về các văn phòng gia đình đổ xô đến thành phố-nhà nước và sự bùng nổ trong quản lý tài sản tư nhân. Năm ngoái, Credit Suisse dự đoán rằng đến năm 2026, sẽ có gần 88 triệu người trên thế giới có tài sản ít nhất 1 triệu USD, tăng 40% so với cuộc khảo sát trước đó. Con số này sẽ tăng nhanh hơn ở các nền kinh tế mới nổi trong khi Trung Quốc tăng gần gấp đôi số triệu phú, các dự báo cho thấy.
Đó là dấu hiệu cho thấy sự phát triển của giai cấp tiền tệ và xu hướng địa lý rõ ràng đang bành trướng. Nó không cho bạn biết nhiều về những gì thúc đẩy các quyết định đầu tư hàng ngày. Năm 2019, tôi trở lại khu vực này sau một thời gian dài vắng bóng. Tôi đã thấy việc mở cửa giao dịch trong một cuộc khủng hoảng trông như thế nào và cảm thấy như thế nào trên mặt đất. Rất ít người muốn nói đến hoặc phản ứng với bất cứ điều gì khác ngoài các sự kiện ở Mỹ. Điều gì đã xảy ra với việc tách rời và tường thuật về sự suy tàn của Hoa Kỳ không nằm sâu dưới bề mặt?
Chúng ta sẽ phải sống với sự mất cân bằng giữa dấu ấn thương mại ngày càng tăng của châu Á, đặc biệt là của Trung Quốc và Ấn Độ, và uy thế của hệ thống tài chính và tiền tệ của Mỹ. Boehm nói: “Tôi không thấy một giải pháp thay thế nào cho hệ thống lấy đồng USD làm trung tâm, dù xu hướng dài hạn có thể khác. Trong khi chờ đợi, những dự báo quen thuộc về sự trỗi dậy không thể lay chuyển của châu Á thực sự cần thêm đáng kể cơ sở mới.
Và đối với những người soạn thảo kế hoạch giải cứu kinh tế vào cuối tuần tới, Châu Á sẽ ở đây dù là trong ngày hay trong tuần. Chỉ cần có được thỏa thuận chính xác. Thời gian có thể ảnh hưởng rất nhiều nhưng không phải là tất cả. Đó vẫn là thế giới của Fed và chúng ta chỉ sống trong đó mà thôi.