Trong một bữa tiệc tối dịp Giáng sinh vừa qua, chủ tiệc đã đề nghị mỗi người chúng tôi chia sẻ về khoảnh khắc quan trọng nhất hay một thú vui mới trong năm qua. Khi một người phụ nữ nói rằng lớp học làm gốm đã cho phép chị khám phá được khía cạnh sáng tạo của mình như thế nào, một người khác ngay lập tức thốt lên: “Ồ, chị hoàn toàn có thể mở một cửa hàng Etsy và bán sản phẩm đó”. Và chính tôi đã đáp trả nhanh không kém: “Không! Đừng kiếm tiền từ sở thích của bạn!”.
Đó là lời khuyên thật kì quặc trong thời kỳ lạm phát cao này. Xét cho cùng, phải mất 107 USD vào tháng 11/2022 mới mua được số tiền mà 100 USD đã mua vào tháng 11/2021, theo Bộ Lao động Mỹ. Từ năm 2019 đến năm 2020, mức tăng chỉ là 1,17 USD. Nhưng mặc dù giá tăng, điều quan trọng là phải kiểm soát tư duy hối hả kiếm tiền hiện tại.
Sở thích hay thú vui nào đó, theo định nghĩa, được coi là thứ bạn theo đuổi ngoài công việc để thư giãn. Tất nhiên, bạn có thể có những sở thích thử thách tinh thần hoặc thể chất như cờ vua hoặc leo núi nhưng sở thích sẽ không còn là thú vui khi bạn thêm thẻ giá và bắt đầu kinh doanh mặt hàng này cho người tiêu dùng. Đó là một công việc.
Văn hoá kiếm tiền từ thú vui đáng báo động
Văn hóa kiếm lợi nhuận từ mọi thứ sau thời gian là trào lưu toàn cầu đã thoái trào trong vài năm qua. Một số người thậm chí còn coi nó là độc hại bởi động cơ thúc đẩy mọi người không ngừng tính toán lợi nhuận thực sự khá đen tối và thực dụng. Là một thành viên đang dần tách rời khỏi cộng đồng luôn hối hả kiếm tiền ngoài công việc chính, tôi có thể tự tin khẳng định rằng việc tôn trọng tính thuần khiết của ít nhất một hoặc hai thú vui sẽ mang lại điều kỳ diệu cho sức khỏe tinh thần của chúng ta.
Thực tế là tôi thậm chí còn viết các nội dung về tài chính bắt nguồn từ sở thích trước đây. Một blog nhỏ nơi tôi chia sẻ những suy nghĩ và kinh nghiệm cá nhân về tài chính cá nhân cuối cùng đã trở thành cơ hội diễn thuyết, viết lách tự do và thậm chí là giao dịch mua bán sách. Khi đây trở thành sự nghiệp toàn thời gian của tôi, công việc, dù phù hợp với lĩnh vực sở thích và kỹ năng, nhưng đã mất đi yếu tố thú vị thúc đẩy tôi lúc ban đầu.
Nó cũng thay đổi cách bộ não của tôi đánh giá những thú vui khác. Mọi lĩnh vực sở thích đều trở thành công cụ kiếm tiền tiềm năng – hoặc không còn là sở thích bởi tôi quyết định tránh xa những hoạt động có hạn chế về thời gian, ít năng lượng và chi phí đầu tư cho một thứ không mang lại lợi nhuận.
Ồ, tôi đã sai làm sao!
Một thú vui thực sự là gì?
Đại dịch đã khiến công việc của nhiều người bị gián đoạn trong một khoảng thời gian và điều này buộc nhiều người phải tính đến thực tế là có quá ít hoạt động để lấp đầy một ngày ngoài việc đọc sách hoặc xem tivi. Đối với cá nhân tôi, những hoạt động đó càng thư giãn bao nhiêu thì tôi càng khao khát được sáng tạo và kích thích nhiều hơn từ thú vui đó bấy nhiêu. Trong hai năm qua, tôi đã tự học đan móc và bắt đầu tham gia các bài học khiêu vũ tại một trung tâm cộng đồng địa phương.
Cả hai đều là thú vui khiến tôi tốn tiền hơn là mang lại thu nhập nhưng cả hai đều mang lại lợi nhuận phi tài chính đáng kể. Có sự kết nối lại với bản thân sáng tạo của tôi, cảm giác thành tựu khi học được một kỹ năng mới, lợi ích của việc thử thách trí óc và cơ thể để học những cách di chuyển mới và tiếp cận với một cộng đồng mới, đa thế hệ. Vâng, đan móc là một bộ kỹ năng có thể dễ dàng kiếm tiền nhưng tỷ suất lợi nhuận sẽ không tồn tại nếu tính toán đến chi phí vật tư và số giờ lao động cho một sản phẩm. Thay vào đó, tôi tặng những tác phẩm của mình vào ngày sinh nhật và ngày lễ hoặc quyên góp cho các tổ chức từ thiện.
Tôi cũng phải công nhận một số trường hợp ngoại lệ về việc tận dụng thú vui kiếm tiền. Đối với những người có sở thích liên quan đến sáng tạo vật chất — như làm mộc, vẽ tranh, sản xuất đồ gốm hoặc đồ trang sức — điều đó có thể dẫn đến sự bừa bộn. Sự lộn xộn đẹp đẽ, nhưng rất nhiều thứ mà có lẽ bạn không cần trong nhà của mình. Trong trường hợp này, vâng, thực sự bán bớt đồ cũng khá hợp lý và bạn có thể sử dụng số tiền đó để tái đầu tư vào sở thích của mình. Nhưng việc bán bớt phần thặng dư khác nhiều so với việc xây dựng một công việc ngoài giờ quá hối hả.
Là một người đã có nhiều nguồn thu nhập trong suốt cuộc đời trưởng thành, tôi hiểu rằng có nhiều cách kiếm tiền có lợi nhưng một số thú vui chỉ đơn giản là thú vui. Chúng ta được phép sáng tạo và học hỏi để làm giàu con người mình, ngay cả khi chúng ta phải trả một số tiền và không kiếm lại được gì.