Thế hệ trẻ ngày nay, đặc biệt là những ai chuẩn bị rời ghế nhà trường, chắc chắn từng ít nhất một lần nghe được những lời khuyên thành công này. Dù hầu hết đều xuất phát từ mục đích tốt nhưng không phải tất cả những lời khuyên theo mô-tuýp self-help này đều hữu ích. Trên thực tế, nhiều ý kiến còn có khả năng gây ra định hướng phân biệt giới tính, hợp thức hoá tình trạng lạm dụng lao động mới vào nghề, tập trung vào sửa chữa cá nhân hơn là hệ thống và đổ lỗi cho người trẻ vì đã không cư xử như mẫu người trưởng thành kinh điển.
Với rất nhiều lời khuyên tràn lan trên mạng xã hội và sách báo, thật khó để biết điều gì nên làm theo và điều gì nên bỏ qua. Vì vậy, các chuyên gia của Havard Business Review đã chọn lọc danh sách 7 lời khuyên thành công phổ biến, mà tốt nhất, nên bỏ qua. Đây là những thứ người trẻ thường đọc hoặc nghe nhưng thực chất, lại gây hại nhiều hơn có lợi.
1. Tìm một người cố vấn
Theo các giáo sư tại HBR, các bạn trẻ nên xoá từ “người cố vấn” khỏi vốn từ vựng và thay thế bằng “nhà vô địch”. Cố vấn là một thuật ngữ ấm áp và mơ hồ, gợi liên tưởng đến những cuộc trò chuyện, lời khuyên dễ dãi cùng một bờ vai để nương tựa khi cần. Nhưng nhà vô địch là người làm cho mọi thứ xảy ra. Chúng ta không cần người cố vấn mà cần những gì có thể đạt được kèm ai đó sẵn sàng ủng hộ. Nhà vô địch là người đứng sau cánh cửa, quyết định ngân sách sẽ dành cho ai hay vị trí mới sẽ dành cho người nào. Nói cách khác, nhà vô địch là một nhà tài trợ cam kết, người có ảnh hưởng đến những quản lý cấp cao hơn và giúp bạn, một người có thể gián tiếp quảng bá hình ảnh cho bạn và thúc đẩy bạn tiến lên – ngay cả khi điều đó có nghĩa là gây nguy hiểm cho danh tiếng bằng cách thay đổi hiện trạng.
Để tìm ra nhà vô địch, hãy chọn một người ở vị trí cao hơn bạn, người không phân biệt giới tính và đặc biệt không ngại đổi mới. Đây có thể (và trong một thế giới hoàn hảo) là phụ nữ, nhưng những con số cho chúng ta biết rằng, các vị trí này phần lớn là đàn ông. Tại sao? Bởi trong thế giới doanh nghiệp, khoảng cách quyền lực giữa hai giới vẫn còn rất lớn, và theo thống kê, nam giới vẫn được thăng chức nhiều hơn và chiếm nhiều vai trò hơn phụ nữ. Ngoài ra, dù việc hỗ trợ và nâng đỡ nhau là điều hoàn toàn cần thiết với người trẻ nhưng nghiên cứu cho thấy người trẻ vẫn sẽ phải đối mặt với nhiều cạnh tranh trên con đường phát triển, áp lực phải tuân thủ cũng như khó khăn để được nói ra và được lắng nghe.
2. Thay đổi cách nói chuyện
Những bạn trẻ đang khao khát thành công thường xuyên được nghe những lời khuyên nên thay đổi cách giao tiếp sao cho dứt khoát và quyết đoán hơn. Đừng nói về bản thân một cách nhỏ bé, đừng nói xin lỗi quá thường xuyên, không xin phép hay hỏi ý kiến mọi việc, v.v. Nhưng hãy nghĩ xem? Thế giới sẽ là một nơi tốt đẹp hơn nhiều và nơi làm việc hạnh phúc hơn rất nhiều nếu người trẻ tự tin hơn và các tiền bối tỏ ra lịch thiệp, cởi mở hơn. Sự thật là, chúng ta cần bớt lo lắng về việc chỉnh sửa các bạn trẻ và nhiều hơn nữa về việc chỉnh sửa những nhân viên lâu năm nhưng không đủ năng lực và không phù hợp.
Hầu hết các vấn đề mà các tổ chức và quốc gia gặp phải (tham nhũng, bắt nạt, quấy rối và lãnh đạo độc hại hoặc phá hoại) là kết quả trực tiếp của việc chúng ta không kiềm chế hoặc kìm hãm những người nắm quyền lực nhưng thường xuyên lo lắng về việc kiểm tra, chỉnh đốn các bạn trẻ. Một lời khuyên thành công tốt hơn? Hãy trao đổi một cách tự do và theo bất kỳ cách nào bạn cảm thấy phù hợp.
3. Lời khuyên thành công luôn là tự tin hơn
Một số lượng lớn các lời khuyên thành công được dành để khuyến khích các bạn trẻ tự tin hơn trong khi vấn đề không phải là họ thiếu tự tin mà là do những người trưởng thành đang tự tin quá mức vào quan điểm sống của mình. Thiếu tự tin đến mức bạn đang kìm hãm bản thân hoặc quá lo lắng để chấp nhận rủi ro, rõ ràng là không khôn ngoan nhưng tự tin thái quá cũng là một vấn đề không kém. Mức độ tự tin phải phù hợp với năng lực thực tế của bạn. Nếu bạn thực sự hiểu rõ sở trường và sở đoản của bản thân thì bạn sẽ thu hẹp được khoảng cách giữa bạn giỏi đến mức nào và bạn muốn trở nên giỏi như thế nào. Tự lừa dối bản thân là kẻ thù của phát triển. Bạn chỉ trở nên tốt hơn nếu bạn nhận thức được những khuyết điểm của mình và sẵn sàng cải thiện.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tỉ lệ những người vừa cảm thấy tự tin vừa thực sự có năng lực chỉ là 9%, có nghĩa là hai đặc điểm này hầu như không liên quan đến nhau. Trong bất kỳ lĩnh vực nào của cuộc sống, chúng ta sẽ thành công hơn khi đặt cược vào năng lực hơn là sự tự tin. Ví dụ, bạn muốn có một bác sĩ phẫu thuật tim, một cố vấn tài chính hay một phi công tự tin hay có năng lực hơn? Như đại dịch đã chỉ ra, có những hậu quả nghiêm trọng đối với việc chọn ra các nhà lãnh đạo chỉ dựa trên sự tự tin dù không có đủ khả năng chuyên môn để hỗ trợ.
Thế giới đã quá thừa những nhà lãnh đạo ngạo mạn bất chấp tuổi tác. Thêm vào đó, như chúng ta đều biết, sự tự tin ở thế hệ trẻ không được đón nhận giống như sự tự tin ở người lớn tuổi. Thế hệ cha chú ngày nay thường đổ lỗi cho gen Z vì thiếu quyết đoán và yếu đuối nhưng khi họ thực sự “dựa dẫm”, họ sẽ bị chỉ trích vì không cư xử theo hình mẫu truyền thống. Vì vậy, đừng để Internet nói với bạn rằng bạn đang làm sai khi cảm thấy không tự tin. Tiêu chuẩn mà bạn đang được so sánh rất có thể là một sự tự tin thái quá – điều mà quá nhiều người, đặc biệt là nam giới, có xu hướng áp đặt. Trong thực tế, bạn có thể đang làm rất tốt và không cần thêm lời khuyên thành công nào cả.
Xem thêm: 4 Đặc Điểm Tính Cách Được Tim Cook Ưu Tiên Tuyển Thẳng Vào Apple
4. Phải cân bằng công việc – cuộc sống
Đây là một lời khuyên thành công mang nặng tính phân biệt về giới. Nếu đàn ông hiếm khi được yêu cầu là phải giúp đỡ việc nhà thay vì nỗ lực thăng tiến thì phụ nữ thường xuyên phải cân nhắc giữa việc nên nhận thêm dự án hay về nhà trông con. Các bạn gái đang chuẩn bị kết hôn chắc chắn hiểu được vấn đề khó khăn này. Đừng bận tâm đến những điều đó. Hãy tìm một nơi làm việc tin tưởng bạn và tài năng của bạn, không có sự quản lý vi mô hay quá tập trung vào vị trí, những gì bạn đang làm hoặc số giờ làm việc.
Một lợi ích từ đại dịch là người sử dụng lao động buộc phải tập trung vào kết quả thay vì quá trình cũng như đảm bảo không giao các nhiệm vụ trái ngược và giờ làm quá nhiều so với vị trí của nhân viên. Hãy làm cho công việc phù hợp với cuộc sống chứ không phải ngược lại. Và nếu quản lý của bạn không hiểu thì có lẽ đó là tín hiệu cho thấy bạn nên làm việc ở một nơi khác đánh giá chất lượng cuộc sống của bạn cao hơn.
Lời khuyên thành công thực tế hơn là tìm kiếm các công ty do nữ thành lập hoặc do nữ lãnh đạo, hoặc các công ty có cấp bậc lãnh đạo và quản lý cấp cao thiên về nữ hơn nam giới. Bạn có thể đã biết rằng các công ty khởi nghiệp có nhiều nữ lãnh đạo hơn hẳn các đối thủ cạnh tranh và các nhà sáng lập nữ thành công hơn các nhà sáng lập nam dù có ít vốn hơn. Nhưng thêm vào đó, một nghiên cứu toàn cầu cho thấy nhân viên tại các công ty do phụ nữ lãnh đạo “được hưởng quyền tự chủ nhiều hơn và đặc biệt hài lòng hơn với các chính sách làm việc tại nhà so với các công ty do nam giới lãnh đạo”.
5. Giả vờ thành công cho đến khi thực sự thành công
Đừng giả vờ bất cứ điều gì. Thay vào đó, hãy là người giám sát trung thực nhất cho chính mình. Điều này đơn giản có nghĩa là hãy thành thật trình bày các thành tích, ý định và tầm nhìn của bạn theo cách dễ được công nhận nhất. Đây chỉ là những tuyên bố thực tế và tất cả những gì bạn phải làm là lan toả điều đó.
Tất nhiên, mọi thứ sẽ khác – và có lẽ hợp lý hơn – nếu chúng ta sống trong một thế giới khen thưởng tài năng thực tế và sự chăm chỉ, đề cao mọi người trên cơ sở phẩm chất hơn là tuổi tác và cấp bậc.
6. Hãy là chính mình
Nói dễ hơn làm. Thật không may, trong nhiều môi trường làm việc, thành công trong sự nghiệp phụ thuộc vào việc hiểu cách người khác mong đợi bạn cư xử và tuân thủ các vai trò và quy ước hiện có. Và, một lần nữa, như chúng ta đều biết, nếu bạn là người trẻ mới vào nghề thì sự đón nhận sẽ hoàn toàn khác khi bạn là một quản lý cấp cao mới nhảy việc.
Vậy bạn nên làm gì? Tìm kiếm một môi trường làm việc hiểu và cung cấp những gì Google đã xác định vào năm 2015 là đặc điểm số một của các tập có hiệu suất cao: an toàn về tâm lý. An toàn về tâm lý – khả năng để các thành viên trong nhóm làm cho bản thân dễ bị tổn thương trước mặt nhau, có thể trung thực và mà không sợ hậu quả – là điều thúc đẩy thành công về hiệu suất và cho phép bạn thực sự là chính mình.
Để tìm được một nơi làm việc như vậy, dưới đây là một số câu hỏi bạn nên thẳng thắn đưa ra trong buổi phỏng vấn:
- Anh/ chị có cảm thấy công ty là một tổ chức khiến mọi người cảm thấy thực sự có thể nói lên và chia sẻ ý kiến một cách tự do không?
- Những người có hoàn cảnh khác nhau có làm việc ở các cấp trong công ty không?
- Nhân viên ở các cấp có cảm thấy gắn bó với tổ chức không?
- Các ý kiến và quan điểm khác nhau có được chấp nhận ở các cấp của công ty không?
- Bạn có cảm thấy đồng đội và quản lý luôn ủng hộ mình không?
- Mọi người trong tổ chức xin lỗi nhau bao lâu một lần?
- Nhân viên có gia đình cần chăm sóc, đặc biệt là các bà mẹ, được đãi ngộ như thế nào?
7. Xin lời khuyên
Tại sao phải xin thêm lời khuyên từ người ngoài trong khi trực giác và bản năng gan dạ của bạn có giá trị hơn rất nhiều so với bất kỳ lời khuyên thành công nào? Thật không may, các bạn trẻ thường bỏ qua hoặc xem nhẹ yếu tố này khi họ là người được nhận quá nhiều lời khuyên, dù có tìm hiểu hay không. Hãy làm điều gì đó mà bạn không bao giờ được khuyến khích làm, ít hỏi lời khuyên hơn và lắng nghe trái tim của bạn nhiều hơn.
Để làm được điều đó, bạn cần ngừng quan tâm người khác nghĩ gì. Sợ hãi những gì người khác nghĩ về mình là yếu tố gây tê liệt nhất trong cả công việc và cuộc sống. Thay vào đó, hãy nhìn vào bên trong. Khi đối mặt với một thách thức, phản ứng của bạn là gì? Bạn muốn làm gì? Bạn nghĩ bước đi đúng đắn tiếp theo là gì?
Nếu bạn mắc sai lầm, hãy rút kinh nghiệm. Nếu bạn thành công, bạn sẽ làm theo tiêu chuẩn của riêng bạn. Chúng tôi tin rằng bạn sẽ thấy rằng bạn càng làm theo trực giác về việc xác định đúng hay sai, khi nào nên hành động và khi nào không, điều gì nên đấu tranh và điều gì nên buông bỏ, thì thành công của bạn càng có giá trị và khi bạn thất bại, bạn cũng sẽ thất bại theo tiêu chuẩn của chính mình.
Tin tưởng vào bản năng của chính bạn bởi đây chính là đại diện cho lời khuyên thành công của một người luôn luôn quan tâm đến lợi ích của bạn và chỉ bạn mà thôi.
Điểm cuối cùng này áp dụng tương tự cho những gì bạn nghĩ về những lời khuyên trong bài viết này. Chúng tôi chỉ nói rằng như một nguyên tắc chung, làm ngược lại những gì thế giới trưởng thành vẫn khuyên bạn có khả năng đem lại kết quả tốt hơn. Dù có vẻ phản trực giác nhưng có rất ít bằng chứng về sự tiến bộ xung quanh vấn đề bình đẳng giới và cấp bậc sau nhiều năm các ấn phẩm truyền thông và các chuyên gia phát triển bản thân miệt mài khuyên người trẻ hãy tự tin hơn, vững chãi hơn, tìm một người cố vấn hoặc tìm kiếm thêm lời khuyên. Để chắc chắn, trong ngắn hạn, bạn có thể tiếp tục tuân theo các nguyên tắc truyền thống và phù hợp với hiện trạng nhưng sự tiến bộ sẽ không xảy ra nếu chúng ta duy trì một hệ thống không công bằng và phi dân chủ. Đã đến lúc khởi đầu một cách tiếp cận khác.